Dzieci w różnych okresach życia zdobywają dużo różnym umiejętności, które wykorzystują w przyszłym życiu. Umiejętności te, to nie tylko sprawne pisanie, malowanie, rysowanie, ale również, czynności samoobsługowe. Sznurowanie butów, zapinanie guzików, spożywanie posiłków, mycie zębów to tylko niektóre z nich, które wymagają od najmłodszych precyzji, sprawnej manipulacji ręki, a szczególnie palców. Początkowo małe dziecko ma zdolność do zabaw manipulacyjno-konstrukcyjnych, które rozwijają u malucha sprawność manualną od najwcześniejszego okresu życia. W okresie niemowlęcym, w czasie zabaw manipulacyjnych, dziecko wykształca ruchy rąk poprzez częste branie przedmiotów do rąk, placów, które znajdują się w zasięgu jego wzroku. Bawi się przedmiotami, wkłada jeden w drugi, potrząsa itp. Na dalszym etapie rozwoju dominującą rolę zaczynają odgrywać zabawy konstrukcyjne, które wymagają już od dziecka rozumnego i planowanego postępowania, a tym samym prowadzą do rozwoju zręczności, oraz sprawności. Dzieci w wieku przedszkolnym chętnie wykonują różnorodne prace, które angażują rękę i powodują jej ruchy. Ugniatanie masy plastycznej, mieszanie i przesypywanie garściami piasku, grochu, orzechów, malowanie dłońmi itp. wpływają, że ruchy ich są bardziej płynne i skoordynowane. Wytwarza się również u nich właściwe napięcie mięśniowe. Zachęcanie dziecka do ćwiczeń manipulacyjnych, które usprawniają palce ( np. turlanie przedmiotów, składanie, nakładanie, wycinanie, wydzieranie, naklejanie, zginanie, nawlekanie, rysowanie, oraz wszelkie prace konstrukcyjne), mają ogromny wpływ na rozwój manualny naszej pociechy. Ważną rolę odgrywają również zabawy paluszkowe, które mogą być stosowane, jako wstępny etap tej nauki lub w ramach ćwiczeń u dzieci z obniżoną sprawnością. Mają one także inne zalety, na które należy zwrócić uwagę. Jedną z nich jest to, że można je stosować wszędzie. Nie potrzebują specjalnych warunków i przedmiotów. Wystarczą palce u dłoni. Zabawy te sprawiają dzieciom wiele radości. Dzięki wykorzystaniu wierszyków, oraz możliwości ilustrowania ich gestem i ruchem dostarczamy jednocześnie dziecku atrakcyjną zabawę połączoną z nauką. Musimy pamiętać, że niezależnie, w jakim okresie życia jest nasze dziecko ważne jest, aby tak wykształcić daną sprawność, by była dobrze wyuczona. Regularne powtarzanie jej i ćwiczenie powoduje, że z czasem przekształca się ona w trwały nawyk, który towarzyszy do końca życia.
Warto zwrócić uwagę na fakt, ogromnego znaczenia takich zajęć i zabaw w rozwoju dziecka. Wykorzystywanie odpowiednich surowców, materiałów i narzędzi do tego przystosowanych rozwija pomysłowość, kreatywność, wyobrażnię oraz sprawność manualną.
Głównym celem ćwiczeń sprawności manualnej jest:
- usprawnianie motoryki rąk, tzn. płynności, elastyczności i precyzji ruchów mięśni dłoni, palców i nadgarstka
- rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej
- kształtowanie systematyczności i wytrwałości w pracy
- wyrabianie odpowiedniej gotowości do nauki w szkole
- pomaganie w zrelaksowaniu się i skoncentrowaniu na konkretnej czynności
Opracowała: Monika Kucab
Źródło:
- H. Trawińska. Zabawy rozwijające dla małych dzieci, Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa 2006
- www.szkolnictwo.pl