Rodzina to naturalne i pierwsze środowisko dla dziecka. W ciągu całego życia wypełnia ona  różnorodne funkcje, oraz zaspakaja potrzeby. Zapewnia opiekę, wychowanie i rozwój. Kształtują się w niej wartości i normy społeczne. Rozwój dziecka i jego wychowanie jest ściśle uzależnione od funkcjonowania rodziny. To, w jakich relacjach pozostają członkowie rodziny wpływa nie tylko na życie domowników, ale również na efekty wychowania dziecka. Im lepiej funkcjonuje rodzina, tym jest ona silniejsza i bardziej umocniona. Stanowi ona wsparcie dla małego człowieka i ma na niego pozytywny wpływ.

Czynniki, które wpływają na tworzenie i umacnianie więzi między członkami rodziny są bardzo różnorodne. Jednym z nich jest rozmowa. W wielu rodzinach ogranicza się ona tylko do przekazywania informacji. Jednak rozmowa w głębszym aspekcie dotyczy emocji i uczuć, które dotyczą wszystkich członków rodziny. Kiedy w rodzinie nie ma wzajemnego dialogu to również dzieci nie będą chciały rozmawiać ze swoimi rodzicami. Innymi czynnikami wpływającymi na kształtowanie więzi rodzinnych są prozaiczne czynności dnia codziennego, na które członkowie rodziny nie zawsze zwracają uwagę. Są to wspólny posiłek, spędzanie wolnego czasu, prace wykonywane wspólnie, rodzinne uroczystości obchodzone w najbliższym gronie, wspólne wycieczki i spacery, wspólne rozwiązywanie konfliktów. Te działania sprawiają, że domownicy czują się ważni i kochani, a jednocześnie doceniają wysiłek włożony we wzajemna pracę.

Uczucia również wpływają na wzmocnienie więzi rodzinnych. Atmosfera, jaka panuje w rodzinie silnie oddziaływuje na dziecko wychowujące się w niej. Rodzina przekazuje dziecku wzorce, jednocześnie kształtując je. Obdarza je miłością, cieszy się z najdrobniejszych osiągnięć, troszczy się o nie itp. Więź rodzicielska, która stale towarzyszy miedzy rodzicami a dzieckiem jest bardzo silna, wiec trwa przez całe życie. Jednak tylko dziecko, które znajduje się pod opieką kochających rodziców rozwija się wszechstronnie. Bez miłości rodzice nie są w stanie zrozumieć dziecka, oraz motywów jego postępowania, jak również rozpoznać jego potrzeby. Zaspokojenie tej potrzeby zapewnia dziecku pełny rozwój.

Kolejnym czynnikiem, który wpływa na więzi rodzinne jest potrzeba bezpieczeństwa u dziecka. Potrzebę tą można zaspokoić w rodzinie poprzez wzajemną miłość, czułość, oraz bliskość. Kiedy potrzeba ta zostanie zaspokojona wpływa ona na prawidłowy rozwój dziecka i prawidłowe nawiązywanie stosunków i relacji z innymi. Dziecko jest ufne i aktywne w stosunku do innym osób.

Potrzeba akceptacji wiążę się z potrzebą bycia chcianym i kochanym przez członków rodziny. Niezaspokajanie jej przez rodziców, powoduje ze dziecko ma poczucie niższej wartości, pojawia się u niego zachwianie wiary we własne siły, łatwo traci on radość życia, zamyka się w sobie, izoluje oraz staje się apatyczne i smutne.  Potrzeba przynależności rzutuje na sposób widzenia świata. Brak lub niepełne zaspokojenie tej potrzeby powoduje u dziecka przezywanie lęków i osamotnienie. Młody człowiek ma zaburzony obraz samego siebie i świata. Prawidłowo sprawowane postawy wychowawcze połączone z akceptacją emocjonalną powodują, że u dziecka występuje pozytywna samoocena. Kiedy mamy do czynienia z nieprawidłowymi postawami rodzicielskimi, oraz zaburzonymi emocjami wobec dziecka ma ono zaburzoną ocenę samego siebie tzn. zaniżoną lub zawyżoną, co w efekcie prowadzi do zaburzeń emocjonalnych, oraz trudności wychowawczych.

Bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na więzi rodzinne jest odbiór przez dzieci postaw rodziców na zachowanie zarówno w sytuacjach wychowawczych jak i w różnych sytuacjach życia codziennego, oraz jak mocno identyfikują się one z rodzicami. Bardzo ważne jest jak członkowie rodziny odnoszą się do siebie wzajemnie. Czy matka i ojciec akceptują się, czy są w stosunku do siebie życzliwi i serdeczni, czy w rodzinie panuje wrogość i gniew lub obojętność. Dzieci, które funkcjonują, na co dzień w takim środowisku szybko dostosowują się do przekazów emocjonalnych panujących w rodzinie. Dla prawidłowego rozwoju młodego człowieka, ważna jest aktywność każdego z rodziców, oraz zgodność ich odziaływań wychowawczych. Takie postępowanie zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa, oraz prawidłową ocenę, co jest dobre, a co złe.

Podsumowując można stwierdzić, że prawidłowe więzi rodzinne są niezastąpione dla właściwego przebiegu wychowania w rodzinie. Aby więzi rodzinne były silne i trwałe należy wdrożyć wszystkie powyższe oddziaływania w rodzinie i poza nią. W każdej szczęśliwej rodzinie członkowie prowadzą rozmowy, spędzają ze sobą czas, pomagają w pracy, spędzają razem wolne chwile oraz wspólnie przezwyciężają konflikty i problemy. Tylko taka rodzina ma szansę stworzyć prawidłowe środowisko wychowawcze, dla swojego dziecka.

Opracowała: Monika Kucab

Żródło: Łobocki M., ABC wychowania, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Lublin 1999.